Uređivanje radnog odnosa
Radni odnos čine prava, obaveze i odgovornosti zaposlenog i poslodavca. Iako zaposleni najčešće imaju uvid u odredbe ugovora o radu, njihov status nije regulisan samo ovim dokumentom. Radni odnos uređuje se:
- zakonom (Zakon o radu je osnovni zakon, dok su posebni zakoni oni koji uređuju radni odnos na drugačiji način npr. Zakon o policiji, Zakon o visokom obrazovanju, Zakon o državnim službenicima…)
- podzakonskim aktom (npr. pravilnik nekog ministarstva)
- kolektivnim ugovorom (i to opštim, posebnim ili kolektivnim ugovorom kod poslodavca)
- pravilnikom o radu (samo ako ne postoji kolektivni ugovor koji uređuje odnose poslodavca i zaposlenih)
- ugovorom o radu.
Kolektivni ugovor kod poslodavca, pravilnik o radu i ugovor o radu moraju biti u saglasnosti za zakonom, opštim i posebnim kolektivnim ugovorom. Na taj način se sprečava da npr. poslodavac svojim pravilnikom umanjuje prava zaposlenih koja su garantovana zakonom.
Kandidati za određeno radno mesto ali i zaposleni na tom radnom mestu treba da imaju potpuni uvid u njihov status (prava i obaveze) kod određenog poslodavca. I sam poslodavac je u obavezi da pre zaključivanja ugovora o radu kandidata obavesti o:
- o poslu
- o uslovima rada
- o pravima i obavezama iz radnog odnosa
- o uslovima i pravilima u vezi sa ispunjavanjem ugovornih i drugih obaveza iz radnog odnosa
Ovde su samo osnovni akti kojima se reguliše radni odnos. Pored njih poslodavci donose i druge kojima regulišu različite aspekte rada, a koji više ili manje utiču na prava i obaveze radnika (npr. pravilnik o organizaciji i sistematizaciji poslova, pravilnik o bezbednosti i zdravlju na radu, pravilnik o upotrebi društvenih mreža i tako dalje).
Informacije o tome koja su vaša prava i na koji način možete da ih zaštitite, ali i koje su vaše obaveze prema poslodavcu na koje ste pristali potpisivanjem ugovora o radu, mogu se pronaći u navedenim dokumentima. Vrlo je važno upoznati se sa njima na vreme!