Pravo pacijenta koji učestvuje u medicinskom istraživanju

Trenutno aktuelna ispitivanja vakcine za suzbijanje virusa i globalne pandemije podrazumevaju učešće građana i građanki u fazi finalnih testiranja. Sva lica koja su svojevoljno pristala na medicinsko istraživanje, kliničkom ispitivanju lekova ili medicinskih sredstava imaju određena prava u tom procesu:

• istraživanje može se preduzimati samo uz pristanak pacijenta koji on daje u pisanom obliku;
• pre davanja pristanka on/ona mora biti dovoljno obavešten o smislu, cilju, postupcima, očekivanim rezultatima, mogućim rizicima, kao i o neprijatnim pratećim okolnostima istraživanja (pravno najsigurnije je da se ova obaveštenja daju u pisanom obliku, a ne usmeno);
• pacijent ima pravo da učešće u istraživanju odbije i da pristanak koji je dao u svako vreme opozove, u pismenom obliku;
• pacijent, koji zbog medicinskog istraživanja pretrpi štetu na svom telu ili zdravlju, ima pravo na naknadu štete u skladu sa zakonom, bez obzira na krivicu;
• zdravstvena ustanova je dužna da, pre početka medicinskog istraživanja, osigura pacijenta koji učestvuje u medicinskom istraživanju, za slučaj nastanka štete;
• zdravstvena ustanova je dužna da zaključi ugovor sa pacijentom, kojim se određuje iznos neophodnih troškova koji pripadaju pacijentu koji učestvuje u medicinskom istraživanju;

Postoji i par izuzetaka od ovih pravila:

• medicinsko istraživanje koje uključuje dete, odnosno pacijenta lišenog poslovne sposobnosti, može se preduzeti radi neposredne koristi samog pacijenta i uz pismeni pristanak njegovog zakonskog zastupnika (pacijent ima prava da se tome protivi);
• istraživanje u javnom zdravlju, koje uključuje dete koje je navršilo 15 godina života i koje je sposobno za rasuđivanje, a koje ne proizvodi direktnu korist i ne nosi rizik za dete, može se odobriti ukoliko istraživanje ima za cilj da doprinese boljem razumevanju stanja zdravlja ove populacije, uz pismeni pristanak samog deteta ili njegovog zakonskog zastupnika.

Ukoliko učestvujete ili planirate da učestvujete u nekom medicinskom istraživanju, a smatrate da su vam neka od navedenih prava uskraćena, obratite se prigovorom savetniku za prava pacijenta u vašoj opštini. Obrazac prigovora možete preuzeti sa našeg sajta.